Finanse publiczne

Wymień instytucje sektora finansów publicznych finansowane metodą netto.

• Fundusz celowy • Agencja wykonawcza • Instytucja gospodarki budżetowej • Samorządowe zakładu budżetowe• Fundusz celowy • Agencja wykonawcza • Instytucja gospodarki budżetowej • Samorządowe zakładu budżetowe

Kto tworzy i likwiduje jednostkę budżetową na poziomie centralnym?

Minister, kierownicy urzędów centralnych, wojewoda oraz inne organy działające na podstawie odrębnych przepisów.

W jakich dziedzinach mogą być tworzone samorządowe zakłady budżetowe?

• Dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego • Lokalnego transportu zbiorowego • Targowisk i hal targowych • Zieleni gminnej i zadrzewień

Kto tworzy i likwiduje samorządowe zakłady budżetowe?

Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego – gminne, powiatowe, wojewódzkie zakłady budżetowe

W jaki sposób samorządowy zakład budżetowy rozlicza się z budżetem?

wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej.

Kto może utworzyć agencję wykonawczą?

Parlament w obrębie innej ustawy

Kto wyraża zgodę na utworzenie instytucji gospodarki budżetowej?

 minister lub Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, za zgodą Rady Ministrów, udzielona na jego wniosek;  organ lub kierownik jednostki, jako organ wykonujący funkcje organu założycielskiego

Wymień przykłady instytucji gospodarki budżetowej.

• Centralny Ośrodek Sportu • GUS • Centrum Usług Logistycznych

Jaki warunek musi być spełniony żeby instytucja gospodarki budżetowej mogła otrzymać dotacje?

Odrębna ustawa. Nowo tworzonej instytucji gospodarki budżetowej może być przyznana jednorazowa dotacja na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.

Kto może utworzyć uczelnię publiczną?

• parlament • jednostki samorządu terytorialnego • minister

Kto może utworzyć uczelnię prywatną?

mogą być utworzone po uzyskaniu pozwolenia ministra ds. szkolnictwa wyższego, po otrzymaniu opinii Państwowej Komisji Akredytacyjnej.

Kto sprawuje nadzór nad PAN?

Prezes rady ministrów

Wyjaśnij intencję prawa Wagnera.

Prawo Wagnera mówi o stałym wzroście wydatków publicznych (względnych w odniesieniu do PKB i bezwzględnych). Przyczyny: • socjologiczne, • historyczne, • polityczne • ekonomiczne i społeczne Oprócz funkcji fiskalnej podatki pełnią funkcje: • Gospodarcze • Społeczne • polityczne

Objaśnij różnice pomiędzy neoliberalnym i keynesowskim podejściem do deficytu budżetowego oraz do kształtowania obciążeń podatkowych.

Keynesowskie podejście: Łagodzenie wahania cyklu koniunkturalnego, a przede wszystkim walka z bezrobociem przez: • zwiększanie wydatków publicznych, głównie na cele inwestycyjne (mnożnik inwestycyjny), • budżet ma być równoważony, ale nie w roku budżetowym lecz w okresie cyklu koniunkturalnego • w przypadku pojawienia się inflacji, jako rezultatu przegrzania koniunktury, państwo miało zmniejszać wydatki i tym samym ograniczać popyt globalny, • wysokie oprocentowanie kredytu banku centralnego i banków komercyjnych miało hamować ekspansję i wywołana przez nią inflację oraz odwrotnie, niskie oprocentowanie miało pobudzać inwestycje i zmniejszać bezrobocie. Neoliberalne podejście: • ograniczanie działalności państwa: najmniejsze obciążanie podatnika daninami, • jak najmniejszy budżet, • dominujące podatki pośrednie, • twarde ograniczanie deficytu budżetowego.

W jaki sposób mnożnik inwestycyjny powiązany jest ze skłonnością do konsumpcji i stopą opodatkowania?

J. M. Keynes uważał, że w wyniku dodatkowych inwestycji dochód narodowy wzrasta bardziej niż proporcjonalnie, dzięki działaniu tzw. mnożnika inwestycyjnego. Z dodatkowo wytworzonego dochodu narodowego można wówczas sfinansować dodatkowe wydatki państwa, ale tylko wówczas, gdy na odpowiednio wysokim poziomie zostanie ustalona stopa opodatkowania i gdy pieniądze wydane na sfinansowanie inwestycji (wydatków budżetowych) zostaną przede wszystkim przeznaczone na konsumpcję a nie zaoszczędzone (krańcowa skłonność do konsumpcji). To właśnie wzrost konsumpcji wywołuje w gospodarce działanie mnożnika inwestycyjnego.

Podaj główne tezy monetaryzmu Friedmana.

• Bank centralny zapewnia stabilność cen przez regulacje dopływu pieniądza do gospodarki przez co groźba inflacji może być usunięta. • Oczekiwania stałej wartości pieniądza i eliminacja groźby zniweczenia oszczędności przez inflację, skłaniać będzie do zaangażowania inwestycyjnego jednostek gospodarczych, a więc wzrostu gospodarczego w dłuższym okresie. • Gospodarka sama dostosowuje się do zmieniającej się sytuacji a interwencja rządu może popsuć cudowną naturę rynku.

Czym się różni zasada budżetowa jedności formalnej od jedności merytorycznej?

Formalna zasada jedności budżetu jest postulatem ujmowania wszystkich rachunków w jednym dokumencie, tj. by obok ustawy budżetowej nie tworzono planów finansowych dotyczących środków publicznych, prezentowanych odrębnie. Postulat jedności merytorycznej ma zagwarantować władzy ustawodawczej pełną orientację na temat stopnia zrównoważenia budżetu państwowego, bez potrzeby badania wielu dokumentów. Ma eliminować zjawisko pokazywania pozornych nadwyżek lub niedoborów.

W jaki sposób zasada jawności manifestuje się w odniesieniu do państwowego długu publicznego?

Minister finansów ma obowiązek do 31 maja ogłaszać w monitorze polskim kwotę i relację państwowego długu publicznego do PKB

Jak brzmi zasada niewiązania dochodów z wydatkami i jakie ma finansowe znaczenie?

“Środki publiczne pochodzące z poszczególnych tytułów nie mogą być przeznaczane na finansowanie imiennie wymienionych wydatków, chyba, że odrębna ustawa stanowi inaczej” – daje możliwość do kontrolowania płynności finansów publicznych

Jak brzmi zasada nieobładowywania i jak wpływa na porządek prawny?

Jednocześnie ustawa zabrania dokonywania zmian w innych ustawach (np. podatkowych) przy pomocy ustawy budżetowej. Powinno to zmniejszyć presję środowisk politycznych na poprawianie prawa w celu „dopięcia” planów finansowych państwa.