Architektura renesansowa

Nowość renesansu- przeprowadzenie pilastrów przez dwie kondygnacje to tzw.?

wielki porządek

Filippo Brunelleschi jest autorem?

Dekoracja szczelnie pokrywająca ściany, sklepienie zdobione kasetonami, ornament kaldebrowany, Strach przed pustką

"Pierwszy spośród wielkich architektów dojrzałego renesansu. Początkowo pozostawał w cieniu Albertiego i Michelozza oraz uległ silnemu wpływowi Leonarda da Vinci, od którego wywodzi się jego zainteresowanie centralnymi formami kościołów."

Donato Bramante

"Rzeźbiarz, malarz, poeta i jeden z największych architektów wszystkich czasów, był archetypem natchnionego "geniusza" - nietowarzyski, nieufny, zaniedbany, opętany swą pracą i niemal obsesyjnie dumny - w istocie stanowił antytezę wczesnorenesansowego ideału "skończonego człowieka", który tak doskonale ucieleśniali Alberti i Leonardo da Vinci. Przeniknięty głęboką, mistyczną wiarą, był trawiony przez konflikty i wątpliwości kontrreformacji. Jak w swym życiu, tak i w sztuce odrzucał wszystkie postulaty renesansu, rewolucjonizując wszystko, czego się dotknął. Jego wpływ nie ujawnił się nigdzie tak głęboko i trwale jak w architekturze." Kto?

"Jeden z najwybitniejszych architektów włoskich, który wywarł wielki wpływ na architekturę europejską. Uzdolniony, elegancki i wykształcony, wykrystalizował liczne idee renesansowe, zwłaszcza odrodzenie symetrycznego planu rzymskiego oraz zasady harmonicznych proporcji. Erudycyjny badacz starożytnej architektury rzymskiej, chciał odrodzić wielkość antyku, choć również ulegał wpływowi swych bezpośrednich poprzedników, zwłaszcza Bramantego, Michała Anioła, Rafaela, Giulia Romano, Sanmicheliego i Sansovina, a w pewnym stopniu czerpał także podniety z bizantyńskiej architektury Wenecji. W jego stylu wyczuwalny jest duch manieryzmu, w związku z czym architekci i teoretycy neoklasycyzmu uważali go za "nieczysty". ............ urodził się w Padwie jako syn Piera della Gondola. Początkowo pracował jako zwykły kamieniarz i w 1524 został przyjęty w Vicenzie do cechu murarzy i kamieniarzy. Ok. 1536 zajął się nim Giangiorgio Trissino - poeta, filozof, matematyk i architekt-amator, który zachęcił go do studiowania matematyki, muzyki i literatury łacińskiej, zwłaszcza Witruwiusza, i nazwał go ........... (aluzja do bogini mądrości i postaci z własnego, długiego poematu epicznego, który właśnie wtedy napisał). W 1545 Palladio wraz z Trissinem wyjechał do Rzymu, gdzie przez dwa lata studiował pozostałości starożytnej architektury. Po powrocie do Vicenzy wygrał konkurs na przebudowę wczesnorenesansowego Palazzo della Ragione (zw. Bazyliką). Prace zaczęły się w 1549. Palladio otoczył budowlę dwiema kondygnacjami arkad i zastosował tam motyw wywodzący się z architektury Serlia, lecz odtąd zwany palladiańskim. Ta kolumnowa elewacja dała ciężkiej bryle starej budowli prawdziwie rzymską wielkość, a równocześnie pełną lekkości elegancję, która miała cechować całą twórczość .... Budowla ta utwierdziła reputację ....... i od ok. 1550 był on zasypywany zamówieniami na pałace, wille i kościoły. Pierwszym spośród tych pałaców był w Vicenzie przypuszczalnie Palazzo Porto (zaczęty ok. 1550), oparty na symetrycznym planie wywodzącym się ze starożytnego Rzymu, z fasadą inspirowaną wzorami Rafaela i Bramantego, lecz znacznie wzbogaconą rzeźbioną dekoracją ornamentalną. Wkrótce potem ...... zaczął bardziej oryginalny Palazzo Chiericati (ukończony u schyłku XVII w.). Budynek ten znajduje się nie w ciasnej uliczce lecz wychodzi na rozległy plac. Palladio wyobraził sobie budynek jako jeden z boków rzymskiego forum i zaprojektował fasadę w postaci dwukondygnacyjnej kolumnady, odznaczającej się lekkością nie spotykaną w architekturze XVI w. W Palazzo Thiene (zaczęty ok. 1550, ale nigdy nie ukończony) Palladio zastosował dynamiczną kombinację prostokątnych wnętrz z długą salą zamkniętą apsydą i niewielkimi oktogonami, podobnymi do tych, które występują w rzymskich termach. Dla klasztoru Carita w Wenecji (plan z 1561, wykonany jedynie częściowo) wykonał projekt będący, zgodnie z poglądami Palladia i jego współczesnych, dokładną rekonstrukcją starożytnego domu rzymskiego. Budynek otrzymał również spiralną klatkę schodową o autonomicznej konstrukcji nośnej, pierwszą tego typu. Jednak w czasie, gdy plany jego budowli coraz bardziej zbliżały się do wzorów antycznych, ich fasady uwalniały się od tradycji klasycznej, nabierając cech manierystycznych. Był to przypuszczalnie efekt wizyty w Rzymie w 1554. Tak więc fasada Palazzo Thiene sprawia wrażenie masywnej siły, którą podkreśla jeszcze rustyka pokrywająca całą powierzchnię muru. Po obu stronach okien znajdują się rustykowane kolumny jońskie, ledwie wystające nad masywne ciosy rustyki, jednak ciężkie narożne ciosy i klińce stanowią kontrast z gładkimi pilastrami korynckimi. Palazzo Valmarana w Vicenzie stanowi jeszcze bardziej rzucającą się w oczy kompozycję manierystyczną z masą nakładających się wzajemnie pilastrów i innych elementów, które niemal całkowicie zakrywają powierzchnię ściany. Przęsła końcowe są niepokojąco wątle, bez wątpienia świadomie. Jednak tylko w Loggia del Capitano (1571) Palladio świadomie narusza porządki architektoniczne. Loggia jest zresztą jego najbogatszą budowlą, z obfitością reliefowej dekoracji sprawiającą wrażenie horror vacui. Ostatnią budowlą Palladia w Vicenzie był Teatro Olimpico (zaczęty 1580, ukończony przez Scamozziego), staranna rekonstrukcja teatru rzymskiego. Wille Palladia nie ukazują podobnej linii ewolucji. W latach pięćdziesiątych Palladio wypracował formułę idealnej willi: centralną bryłę o ściśle symetrycznym planie zdobił kolumnowy portyk, z boków przylegały wydłużone skrzydła zabudowań gospodarczych, rozciągnięte horyzontalnie lub wygięte do przodu ćwierćkolistym łukiem, jak w La Badoera (ok. 1550-60), wiążącym budynek z otaczającym krajobrazem. Ten główny temat Palladio rozwinął w wiele wariantów, od złożonej kompozycji La Rotonda (zaczęta ok. 1550) z heksastylosowym portykiem umieszczonym w każdej z czterech elewacji, do prostoty La Malcontenta (1560) i Fanzolo (ok. 1560-65), gdzie okna nie mają obramień, a dekoracja ogranicza się do portyku w głównej fasadzie, aż po surową siłę w Poiana, gdzie kolumny zostały zastąpione nie dekorowanymi słupami. Wykorzystanie portyków (wzorowanych na fasadach świątyń) w budynkach mieszkalnych było nowością (............. błędnie przypuszczał, że były one używane w domach rzymskich). Portyki te są niekiedy wolno stojące, ale częściej wiążą się z płaszczyzną muru. W Quinto (ok. 1550) i Maser (lata sześćdziesiąte) potraktował cały blok centralny jako fasadę świątyni. Stosunek portyku do reszty budynku oraz rozmiary wnętrz Palladio określał stosując zasadę harmonicznych proporcji. Fasady świątyń i harmoniczne proporcje odgrywały także znaczną rolę w jego kościołach. Wszystkie one znajdują się w Wenecji: fasada S. Francesco della Vigna (1562) oraz kościoły S. Giorgio Maggiore (zaczęty 1566) i Il Redentore (zaczęty 1576). Te dwa ostatnie okazują się wewnątrz prostymi bazylikami, jednak zbliżając się do ołtarza widać jak wnętrze rozszerza się: zaokrąglone ramiona transeptu i krąg przesklepiony kopułą stwarzają jedyny w swoim rodzaju efekt rozległości i wzniosłości. W obu kościołach chór jest odcięty od korpusu nawowego arkadami, co wzbogaca chłodną, klasyczną logikę planu tchnieniem bizantyńskiej tajemniczości. W 1554 ............. opublikował Le antichita di Roma i Descrizione delle' chiese ... di Roma, z których pierwsza służyła przez dwieście lat jako standardowy przewodnik. W 1556 Palladio zilustrował Witruwiusza w wydaniu Barbara a w 1570 wydał swe Quattro libri dell'architrttura, gdzie dał wykład swej teorii, ukazał chwałę swych osiągnięć i przedstawił swe dzieła (jego rysunki rzymskich term zostały opublikowane dopiero 1730 przez Lorda Burlingtona). Palladio był pierwszym wielkim architektem-profesjonalistą. W odróżnieniu od współczesnych mu najbardziej wyróżniających się twórców - Michała Anioła i Giulia Romano miał wykształcenie budowlane i nie uprawiał żadnego innego rodzaju sztuki. Choć był erudytą w dziedzinie archeologii i fascynował się kompleksowymi teoriami proporcji, jego dzieła były zadziwiająco niepompatyczne i niepedantyczne. Jednak prawa, które tworzył na podstawie studium starożytności i które sam łamał często we własnej twórczości miały być w przyszłości traktowane ślepo jako klasyczne kanony, w każdym razie przynajmniej w architekturze mieszkalnej."

"Najwybitniejszy reprezentant klasycyzmu dojrzałego renesansu, zarówno w architekturze jak w malarstwie. Jego budowle są nieliczne, jednak szybko znalazły miejsce pomiędzy starożytnymi budowlami rzymskimi i późnymi dziełami Bramantego, zyskując rangę wzorów architektonicznych. Choć wiele zawdzięczał Bramantemu, to jego styl jest słodszy, bardziej nasycony i prostszy."

podpisz

wnęka w zewnętrznej płaszczyźnie budynku, otwarta na zewnątrz, oddzielona drzwiami i oknem od pomieszczeń wewnętrznych.

loggia

w architekturze, wieloboczna, eliptyczna lub cylindryczna część budynku stanowiąca podbudowę pod kopułą, hełmem lub latarnią.

bęben

element dekoracyjny lub motyw ornamentalny w formie ślimacznicy, spirali, zwoju. Występuje w głowicach kolumn w porządku jońskim, korynckim i kompozytowym. W ornamencie pasowym na wspornikach itp. Jako ozdoba występował w sztuce asyryjskiej, perskiej. W okresie renesansu i baroku stanowi najważniejszy element esownicy

woluta