ek aktywny przede wszystkim wobec bakterii tlenowych Gram ujemnych zewnątrz- i wewnątrzszpitalnych

aztreonam

lek stosowany w leczeniu empirycznym infekcji wywołanych tlenowymi ziarniniakami Gram dodatnimi oraz beztlenowcami

klindamycyna

lek stosowany w leczeniu empirycznym zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wywołanego Neisseria meningitidis, Haemophilus influenze i Streptococcus pneumoniae

ceftriakson

lek pierwszego wyboru w pozaszpitalnych infekcjach wywołanych przez Streptococcus pneumoniae

amoksycylina

lek stosowany w zakażeniach układu oddechowego i moczowo-płciowego wywołanych przez bakterie atypowe

azytromycyna

bakterie atypowe- makrolid mógłby tu być, ewentualnie tetracykliny lub fluorochinolony ● gronkowiec złocisty wytwarzający penicylinazy

kloksacylina

bakterie typowe tlenowe i beztlenowe, tylko Gram dodatnie

glikopeptydy

bakterie tlenowe i beztlenowe, Gram dodatnie i Gram ujemne, zewnątrzszpitalne

furazydyna

bakterie typowe tlenowe, tylko Gram ujemne

polimyksyny

bakterie typowe tlenowe i beztlenowe, Gram dodatnie i Gram ujemne, wewnątrz- i zewnątrzszpitalne

karbapenemy

róża u 22-letniej kobiety

penicylina fenoksymetylowa

pozaszpitalne zapalenie płuc u 34-letniej kobiety narażonej na ekspozycję na skażony aqerozol wodny

klarytromycyna

wewnątrzszpitalne zapalenie płuc u 89-letniego mężczyzny z domu opieki społecznej

piperacylina z tazobaktamem

pozaszpitalne zapalenie płuc u chorego lat 33, którego znaleziono nieprzytomnego

klindamycyna z ceftriaksonem

odrowe zapalenie płuc u chorego po przeszczepie nerk

niedokrwistość hemolityczna

zaostrzenie POChP u 95-letniego chorego z gorączką 38C o etiologii mieszanej (typowej i atypowej)

wysypka, możliwe TdP

pneumocystozowe zapalenie płuc u 34-letniej kobiety

wysypka, możliwy zespół Stevensa-Johnsona

ostre zapalenie oskrzeli u 77-letniego mężczyzny bez schorzeń towarzyszących

bez działań niepożądanych

zapalenie płuc wywołane wirusem cytomegalii u chorego z białaczką

trombocytopenia

● 27-letni chory leczony z powodu ostrego odmiedniczkowego (cewkowo-śródmiąższowego) zapalenia nerek lekiem, którego stężenie we krwi monitorowano

obniżenie GFR

56-letni chory leczony z powodu wewnątrzszpitalnego zapalenia kości lekiem, który wydalany jest z kałem

klindamycyna i uszkodzenie wątroby

55-letnia kobieta leczona z powodu bakteryjnego zapalenia opon mózgowych lekiem, który wywołał rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego

obrzęk naczynioruchowy

44-letni chory leczony z powodu infekcji atypowej lekiem, który hamuje translokację oraz z powodu zakażenia grzybiczego lekiem, który hamuje 14-alfa-reduktazę

torsade de pointes

80-letni chory leczony z powodu infekcji układu moczowego lekiem, który spowodował splątanie i pobudzenie

tętniak aorty

500 mg/24h

○ Azytromycyna

960 mg co 12h

○ Kotrymoksazol

1,0 co 12 h

○ Amoksycylina z kwasem klawulanowym

1 mln j.m. co 8h

Fenoksymetylopenicylina

300 mg co 6h

○ Klindamycyna

Metronidazol

Beztlenowce

Amoksycylina

Paciorkowcowe i gronkowcowe zew.szpit.

Wankomycyna

Wyłącznie Gram+ tlenowe i beztlenowe

Doksycyklina

Zakażenia atypowe

Kolistyna

Wyłącznie Gram-

wstawianie nieprawidłowych aminokwasów w cząsteczkę tworzącego się białka

Aminoglikozydy

hamowanie syntezy puryn

sulfonamidy

hamowanie transpeptydazy

beta-laktamy

uszkodzenie błony komórkowej

polimyksyny

hamowanie gyrazy DNA

fluorochinolony

Zakażenia układu moczowego wywołane przez Chlamydia

azytromycyna

Wyłącznie zakażenia tlenowymi bakteriami Gram-ujemnymi

aztreonam

Profilaktyka zakażenia miejsca operowanego

cefazolina

Zakażenia wewnątrzszpitalne mieszaną florą bakteryjną, ale nie MRSA meropenem

Meropenem

Zakażenia szczepami bakterii Gram-dodatnich opornymi na metycylinę

ceftarolina

zespół Stevens-Johnson

kotrimoksazol

wewnątrzszpitalne zakażenie układu moczowego Gram-ujemną bakterią wielolekooporną

kolistyna

bakteriemia wywołana przez MSSA (Methicillin Sensitive Staphylococcus Aureus

kloksacylina

wywołuje zespół czerwonego człowieka

wankomycyna

zewnątrzszpitalne, typowe zapalenie płuc

amoksycylina

wpływa na chrząstkę

- ciprofloksacyna

powoduje niedokrwistość i nefrotoksyczność

- amfoterycyna

powoduje granulocytopenię i owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej

- metronidazol

zaburza wzrost kości u dziecka - jakoś tak

- doksycyklina

.

.

Oksaliplatyna + wankomycyna

Nefrotoksyczne

Furosemid + wankomycyna

neurotoksyczne

Klarytromycyna (makrolid) + kwetiapina

kardiotoksyczne

Winblastyna + metronidazol

Mielotoksyczne

Metotreksat + furazydyna

Pneumotoksyczne

antagonista kwasu foliowego

pirymetamina

działa skutecznie na gametocyty i hipnozoity zarodźca

prymachina

uwalnia wolne rodniki, które powodują alkilację hemu i białek wewnątrz schizontów

artesunian

hamuje trawienie Hb, hamuje ATPazę wakuoli odżywczych

- chinina

bezpośrednio uszkadza błonę komórkową

amfoterycyna B

hamuje epoksydazę skwalenową

terbinafina

hamuje syntezę kwasów nukleinowych (pirymidyn) oraz transport elektronów w mitochondrium

- proguanil

hamowanie inkorporacji trifosforanu deoksyguanozyny do wirusowego DNA oraz wbudowywanie się do replikującego się łańcucha wirusowego DNA

Acyklowir

kompetycyjne hamowanie odwrotnej transkryptazy HIV-1

emtrycytabina

hamowanie proteazy asparaginowej HIV-1 i HIV-2

Rytonawir

hamowanie aktywności katalitycznej integrazy

raltegrawir

selektywne hamowanie neuraminidazy

oseltamiwir

Zespół grypopodobny jako działanie niepożądane

Interferon alfa

zastosowanie- wzmocnienie terapii antyretrowirusowej

Rytonawir

wskazanie - zapalenie wątroby typu C, działanie swoiste

Oseltamiwir, Sofosbuwir

wskazanie - cytomegalia

Gancyklowir

szerokie spektrum działania, stosowany wziewnie w zakażeniach RSV

Zydowudyna, rybawiryna

inhibitor odpłaszczania

amantadyna

inhibitor proteazy NS3/4A

parytaprewir

inhibitor wejścia

marawirok

inhibitor proteaz

rytonawir

inhibitor neuraminidazy

oseltamiwir

najskuteczniejszy tuberkulostatyk wobec prątków w fazie zwolnionego metabolizmu

pirazynamid

charakterystyczne działanie niepożądane – zapalenie nerwu wzrokowego

etambutol

inhibitor enzymatyczny, hamuje metabolizm i aktywność wit. B6

izoniazyd

wskazanie – zakażenia układu moczowego

fosfomycyna

indukuje CYP3A4

ryfampicyna

Nystatyna

nie działa na dermatofity, ani nie grzybice układowe, ale działa na candide

Amfoterycyna

działa na układowe ale nie dermatofity

cyklopiroks

coś tam, że ma też działanie bakteriobójcze

flukonazol

działa na układowe i dermatofity

flucytozyna

działa tylko na kryptokoki i candide

terbinafina

wskazaniem są głównie dermatofity

hamowanie transportu leucyny

Cyklopiroks

hamowanie 14-alfa demetylazy lanosterolu

flukonazol

hamowanie syntezy glukanu

kaspofungina

hamowanie epoksydazy skwalenowej

terbinafina

wiązanie z ergosterolem

amfoterycyna B

obrzęk naczynioruchowy

lek hamujący transpeptydację (beta-laktamy)

uszkodzenie wątroby

lek hamujący syntezę kwasów mykolowych (izoniazyd)

polineuropatia obwodowa

zaburzający funkcję mikrotubul (gryzeofulwina)

torsade de pointes

azol

tętniak rozwarstwiający aorty

lek hamujący gyrazę (fluorochinolon)

lek charakteryzujący się nieselektywnym działaniem antagonistycznym wobec receptorów dla hormonów steroidowych

spironolakton

lek o najsilniejszym potencjale diabetogennym spośród wszystkich glikokortykosteroidów

Deksametazon

lek, którego siła działania przeciwzapalnego jest oceniana jak 1/30-1/100 siły działania deksmetazonu

Hydrokortyzon

lek, którego stosowanie zwiększa ryzyko chrypki posteroidowej

Flutikazon

lek, którego główne działanie farmakologiczne może doprowadzić do hipokalemii i hipernatremii

Fludrokortyzon

Prednizon -

60 mg/24h

Lewotyroksyna -

0,0001 dosis pro dosi

Hydrokortyzon -

200mg/24h

Glukagon -

0,001 dosis pro dosi

Glimepiryd -

2mg/24h

kurczy naczynia krwionośne obszaru trzewnego i skóry

TERLIPRESYNA

hamuje wydzielanie prolaktyny

KABERGOLINA

hamuje wydzielanie FSH i LH

GOSERELINA

hamuje sekrecję hormonów trzustkowych (np. insulina, glukagon, PP)

OKTREOTYD

pobudza skurcz mięśni gładkich ciężarnej macicy

OKSYTOCYNA

zwiększone łaknienie

glimepiryd

niedobór witaminy B12

metformina

redukcja glikemii tylko w zakresie glikemii poposiłkowej, biegunki

akarboza

zwolnienie perystaltyki przewodu pokarmowego, bez ryzyka hipoglikemii i bez wpływu na łaknienie

saksagliptyna

mniejszenie częstości epizodów sercowo-naczyniowych i zmniejszenie masy ciała

liraglutyd

syntetyczny glikokortykosteroid o bardzo silnym działaniu przeciwzapalnym przeznaczony wyłącznie do leczenia dermatologicznego

klobetazol

syntetyczny glikokortykosteroid o średnio-silnym działaniu farmakologicznym stosowany wyłącznie miejscowo np. w terapii alergicznego nieżytu nosa lub atopowego zapalenia skóry

mometazon

cytotoksyczna substancja wpływająca na metabolizm kortyzolu co prowadzi do zmniejszenia dającego się oznaczyć stężenia 17-hydroksyketosteroidów

mitotan

lek hydrolizowany do biologicznie czynnego metabolitu z -udziałem esteraz znajdujących się w płucach; we krwi (substancja macierzysta i aktywny metabolit) wiąże się w 98-99% z białkami osocza

cyklezonid

fluorowany syntetyczny kortykosteroid stosowany wyłącznie miejscowo w leczeniu dermatoz o podłożu zapalnym

flucinolon

Kastracja farmakologiczna-wskazanie -

goserelina

Kamica żółciowa-działanie niepożądane -

oktreotyd

Zwężenie naczyń – dominujące działanie farmakologiczne -

terlipresyna

Zahamowanie laktacji – wskazanie -

chinagolid

Zwiększenie stężenia czynnika VIII i czynnika von Willebranda - wskazanie

Demopresyna

wskazanie: zwiększenie ilości testosteronu na obwodzie

inh. aromatazy (anastrozol)

estrogen w HTZ

walerianian estradiolu

acheksja -

nandrolon

nie stosowany w leczeniu -

progesteron

niehormonalny antyandrogen

(Flutamid

Czas hamowania wydzielania ACTH po pojedynczej dawce wynosi 12-36 godzin

Triamcynolon

Zaburzenia wzrostu związane z przewlekłą niewydolnością nerek

Analogi somatotropiny

Najsilniejsze działanie diabetogenne

Deksametazon

Stosowany przewlekle w leczeniu raka kory nadnerczy

mitotan

Najsilniejsze działanie mineralokortykosteroidowe

Fludrokortyzon

Hamowanie wychwytu jodków przez gruczoł tarczowy

W leczeniu przełomu tarczycowego, jako wspomaganie po leczeniu jodem radioaktywnym.

Pochodna spironolaktonu bez działania mineralokortykotropowego

Drospirenon

Antykoncepcja postkoitalna

Lewonorgestrel

Inhibitor 5-alfa-reduktazy

Finasteryd

Syntetyczny estrogen, składnik środków antykoncepcyjnych

Etynyloestradiol

Główny estrogen jajnikowy

Estradiol

Granulocytopenia - charakterystyczne działanie niepożądane

tiamazol

Pobudzenie glikogenogenezy i zwiększone uwalnianie glukozy z wątroby

lewotyroksyna

Antagonizm kompetycyjny w zakresie wychwytu jodków przez gruczoł tarczowy

- nadchloran sodu

Zapobieganie nawrotom nieanaplastycznego raka tarczycy – wskazanie -

lewotyroksyna

• Blokuje konwersję obwodową T4 do T3 -

węglan litu/propylotiouracyl

Wzrost ciśnienia śródczaszkowego - działanie niepożądane

lewotyroksyna

Rak sutka - działanie niepożądane

Etynyloestradiol

Inhibitor aromatazy

Anastrozol

Leczenie raka stercza - wskazanie

Flutamid

Silne działanie mineralokortykotropowe

- fludrokortyzon

Selektywny modulator receptorów estrogenowych

Tamoksyfen

Stosowany w celu zwiększenia łaknienia

Megestrol

Kamica żółciowa – działanie niepożądane

Analogi somatostatyny

Skurcz tężcowy – działanie niepożądane

Analogi oksytocyny

Hipotonia ortostatyczna – działanie niepożądane

Agoniści receptora D2- bromokrytyna

Bóle dusznicowe – działanie niepożądane -

Analogi wazopresyny

Osteoporoza – działanie niepożądane -

Analogi gonadoliberyny

Lewotyroksynę stosuje się na 30 min przed podaniem innych leków

Zmniejszenie biodostępności

Leczenie lewotyroksyną u osób starszych rozpoczyna się od stosowania małych dawek

Niska beztłuszczowa masa ciała

Lewotyroksynę stosuje się u chorych w ciąży w dawkach wyższych niż u nieciężarnych

Zwiększenie stężenia białek w surowicy

W leczeniu niedoczynności tarczycy preferowana jest lewotyroksyna, a nie liotyronina -

Długi okres półtrwania

Lewotyroksynę stosuje się w leczeniu nieanaplastycznego raka tarczycy

- Zależność od TSH

Odpowiednik estradiolu

Skoniugowane estrogeny końskie

Zmniejsza wpływ testosteronu na gruczoł krokowy działając pierwotnie ośrodkowo

leuprolid

W zależności od tkanki działa blokująco lub pobudzająco na receptor estrogenowy

raloksyfen

Kobiety w ciąży nie powinny dotykać tego leku

Finasteryd

Stosowany w przypadku braku łaknienia u niektórych chorych

Megestrol

reakcja skórna typu IV

MOMETAZON

leczenie pierwotnej niedoczynności kory nadnerczy

Hydrokortyzon

zmniejszenie obrzęku mózgu

Metyoprednizolon

leczenie raka gruczołu krokowego

Flutamid

Przewlekłe leczenie astmy

Flutykazon

hamuje wydzielanie FSH i LH

GOSERELINA

nasila resorpcję wody w kanaliku zbiorczym nerek

desmopresyna

hamuje sekrecję hormonów trzustkowych (np. insulina, glukagon, PP)

OKTREOTYD

hamuje wydzielanie prolaktyny

KABERGOLINA, chinagolid, bromokryptyna

pobudza skurcz mięśni gładkich ciężarnej macicy

OKSYTOCYNA

lek z wyboru u ciężarnej

- propylotiouracyl

w raku nieanaplastycznym - wskazanie

- lewotyroksyna

robi najpierw nadczynność a potem trwała niedoczynność tarczycy

amiodaron

przed badaniami z kontrastem

- nadchloran sodu

lek, przy który trzeba regularnie robić badanie krwi z rozmazem

- metimazol

chory lat 27, cukrzyca typu 1, samopoczucie dobre

nie wymaga doraźnego leczenia

chory lat 66, cukrzyca typu 2, kołatanie serca i drżenie rąk

węglowodany p.o.

chory lat 76, cukrzyca typu 2, zawroty głowy, osłabienie, splątanie

glukoza

chory lat 35, cukrzyca typu LADA, zaburzenia mowy, zaburzenia zachowania, zaburzenia logicznego kontaktu

glukagon lub glukoza

chory lat 45, cukrzyca typu 1, polidypsja, poliuria

insulina

nudności -

glimepiryd, analog glp-1 (przejściowo)

niedrożność jelit

Akarboza

obrzęki

- pioglitazon

zwiększona diureza

SGLT-2

Zmniejszenie masy ciała-efekt terapeutyczny

Analogi inkretyn

Dyselektrolitemia- działanie niepożądane w warunkach znacznej hiperglikemii

Inhibitory SGLT-2

Zwiększenie ekspresji genów – mechanizm działania

pioglitazon

Zwiększenie stężenia endogennych inkretyn – efekt terapeutyczny

Inhibitory DPP-IV

Hipoglikemia – działanie niepożądane, także w monoterapii

Długodziałające analogi insulin

Zaburzenia trawienia węglowodanów – efekt terapeutyczny

Inhibitory alfa-glukozydazy

Stosowany wyłącznie miejscowo

Mometazon

Silne działanie przeciwzapalne, silne działanie diabetogenne

Deksametazon

Podawany wziewnie

Cyklezonid

Przewlekła niedoczynność kory nadnerczy- wskazanie

Hydrokortyzon

Silne działanie przeciwzapalne, niewielkie działanie diabetogenne

Betametazon

4 agoniści jądrowego receptora PPAR-ɣ

pioglitazon

aktywacja kinazy AMP

metformina

hamowanie zależnego od ATP kanału potasowy w komórkach β trzustki

poch. sulfonylomocznika

inhibitor α-glukozydaz

akarboza

inhibitor kotransportera Na/glukoza

dapagliflozyna

redukcja glikemii tylko w zakresie glikemii poposiłkowej, biegunki

akarboza

zmniejszenie częstości epizodów sercowo-naczyniowych i zmniejszenie masy ciała

liraglutyd

zwiększone łaknienie

glimepiryd

zwolnienie perystaltyki przewodu pokarmowego, bez ryzyka hipoglikemii i bez wpływu na łaknienie

saksagliptyna

niedobór witaminy B12

metformina

metformina

Biegunki

gliklazyd

hipoglikemia

gliptyna

nudności i wymioty

pioglitazon

obrzęki

flozyna

ZUM