Technika malarska ściennego stosowana szczególnie często w sztuce renesansu włoskiego. Polega na pokryciu dekorowanej powierzchni/muru dwiema lub większą liczbą warstw kolorowych tynków i tworzeniu kompozycji wielobarwnej poprzez zdrapywanie poszczególnych warstw i odsłanianie leżących pod nimi kolorów. Malowidło wykonane tą techniką ma specyficzną fakturę delikatnego reliefu.

Odmiana malarstwa pejzażowego, której tematem jest krajobraz morski, wybrzeże, port, łodzie lub statki na morze, a także bitwy morskie, jeśli w przedstawieniu krajobraz jest ważniejszy od batalistyki.

Obraz rysunek lub grafika z wiernym pod względem topograficznym przedstawieniem miasta (widok większego fragmentu lub poszczególnych ulic czy placów). Jej odmianą jest panorama przedstawiająca widok całego miasta.

Obraz lub praca graficzna przedstawiająca scenę rozgrywającą się w ciemności, oświetloną światłem gwiazd, księżyca lub pochodni, świecy, lampy, itp.

Sposób ujęcia obrazu, polegający na użyciu ciemnej tonacji barwnej, w której postacie i przedmioty wydobyte są z mrocznego tła ostrym światłocieniem.

Najwyższa część głowicy w kształcie czworobocznej płyty. W porządku doryckim z echinusem tworzy właściwą głowicę.

Dolna część głowicy doryckiej w kształcie okrągłej poduszki, łączącej trzon kolumny z abakusem.

Centrum życia publicznego w starożytnej Grecji.

Plac w centrum miasta rzymskiego, skupiało się na nim polityczne i gospodarcze życie miasta. Rzymski odpowiednik greckiej agory.

W architekturze różnych krajów starożytnych, pomieszczenie, w którym STROP oparty jest na KOLUMNACH ułożonych RÓWNOMIERNIE na całej powierzchni pomieszczenia.

W starożytnej Persji, paradna sala audiencyjna w pomieszczeniach królewskich. Najpopularniejsza była ta zbudowana przez Kserksesa w Persepolis: kwadratowa sala, z licznymi kolumnami, przykryta drewnianym stropem, z trzech stron otaczał ją portyk o podwójnej kolumnadzie.

Technika złotnicza, polegająca na układaniu wzorów z cienkich drucików złotych lub srebrnych, przylutowanych następnie do metalowego tła.

Technika zdobnicza polegająca na wykorzystaniu maleńkich kuleczek ze złota lub srebra, które odpowiednio ułożone i przylutowane tworzą wzór na powierzchni przedmiotu.

Schemat kompozycyjny w rzeźbie, polegający na skręceniu figury lub grupy figuralnej wokół pionowej osi na kształt spirali.

Sposób ukształtowania figury rzeźbiarskiej, przedstawionej w pozie równoważącej obie połowy ciała- ciężar ciała wspiera się na jednej nodze, co zrównoważone jest lekkim wygięciem tułowia i ramienia w stronę przeciwną.

Technika zdobnicza rzemiosła artystycznego, polegająca na wykładaniu kamiennej lub metalowej powierzchni przedmiotu innymi materiałami, takimi jak kość słoniowa, masa perłowa, różne metale, kamienie szlachetne, a w przypadku ścian- płyty marmurowe.

Technika zdobnicza pokrewna inkrustacji, polegając a na wykładaniu powierzchni przedmiotów drewnianych innymi gatunkami drewna lub materiałami t.j.: metal, kość słoniowa, masa perłowa czy kamienie półszlachetne.

Rodzaj kolażu, kompozycja przestrzenna, wykonana z rozmaitych, wyrwanych z kontekstu przedmiotów lub ich części.

Termin wprowadzony w 1913 roku przez M.Duchampa dla określenia wystawianych przezeń obiektów np. suszarka do butelek. Przedmioty te, wzięte z codziennego otoczenia, poprzez wyrwanie z normalnego kontekstu zmieniały swoje znaczenie, poprzez myśl artysty stawały się dziełem sztuki.

Ornament ciągły z linii załamującej się rytmicznie pod kątem prostym. Ornamentami tego typu zdobiono już prehistoryczną ceramikę. W starożytnej Grecji zdobił często fryzy. Jest uważany za najbardziej typowy grecki ornament.

Zanany od starożytności motyw dekoracyjny w formie stylizowanego, symetrycznie rozłożonego liścia palmy. Występuje pojedynczo jako zwieńczenie lub jako element ornamentu ciągłego (często w połączeniu z liśćmi lotosu)

W malarstwie i grafice budowanie kompozycji za pomocą kontrastów światła i cienia. Bardziej specyficzna nazwa światłocienia.

W malarstwie i grafice miękki modelunek światłocieniowy, zacierający kontury przedstawianych przedmiotów, tak że zdają się oglądane jakby przez mgłę. Po raz pierwszy ten typ modelunku pojawił się w tłach krajobrazowych Leonarda da Vinci.

Wykonany z kamienia ornament w kształcie pęku kwiatów wieńczących; szczyty, hełmy wież, gzymsy. Charakterystyczny dla architektury gotyckiej.

Typowa dla gotyku dekoracja stosowana do wypełniania otworów okiennych, szczytów, tympanonów, balustrad czy wimperg, przydająca bryle architektonicznej lekkości. Mogły składać się z ornamentów geometrycznych, stylizowanych roślinnych czy rybich pęcherzy.

Rodzaj dzieła i jednocześnie działanie plastyczne, w którym artysta aranżuje przestrzeń, w taki sposób, by znajdujący się wewnątrz aranżacji widz został poddany działaniu różnorodnych bodźców plastycznych i zmuszony do konfrontacji z wykreowaną w ten sposób nową rzeczywistością.

Starożytna technika malarska, w której spoiwem jest wosk pszczeli. Wymieszane z woskiem pigmenty nakładano na gorąco pędzlami lub rozgrzanymi szpachlami.Farby takie są odporne na wilgoć i bardzo trwałe.

W starożytności ozdobny metalowy przedmiot, później także przedstawienie przedmiotu symbolizującego pojęcie, ideę, czynność. W sztuce spełniał funkcję dekoracyjną lub uzupełniającą treść przedstawienia.

Przedmiot o charakterze symbolicznym, umożliwiający identyfikację postaci przedstawionej w sztuce; postaci świętego, mitologicznej czy personifikacji.

Znak strzechy budowlanej lub kamieniarza umieszczony na powierzchni kamienia jako sygnatura lub do celów rozrachunkowych za wykonanie pracy.

Własnoręczny znak artysty na jego dziele- podpis, skrót podpisu, monogram- mający wykluczać wątpliwości co do autorstwa.

Typ ornamentu w formie stylizowanej muszli, wykształconej we Francji ok. 1730. Główny motyw dekoracyjny występujący w sztuce rokoka.

Ornament składający się z wici roślinnej, fantazyjnie połączonej z innymi motywami, tj. postacie ludzkie i zwierzęce, stwory fantastyczne, owoce czy kwiaty.

Typ akcji artystycznej rozpowszechniony w latach 60. XX w., której celem było zatarcie granicy między sztuką a życiem oraz między artystą a publicznością. Akcje te, zwykle jednorazowe, odbywały się najczęściej w otwartej przestrzeni.

Określenie typu akcji artystycznej o efemerycznym charakterze, w przeciwieństwie do happeningu odgrywanej przez samego artystę, bez czynnego udziału publiczności.

Technika rzeźbiarska rozpowszechniona w starożytnej Grecji, polegająca na stosowaniu złota i kości słoniowej.

Ogólne określenie technik zdobienia przedmiotów wykonanych z metalu.

Islamska budowla kultowa, dom modlitwy.

Nisza w meczecie wskazująca wierny kierunek, w którym leży Mekka.

Wieża dla muezina wzywającego wiernych na modlitwę.

Element występujący w skrzyżowaniu żeber sklepiennych zwykle w postaci okrągłej płyty zdobionej reliefową dekoracją figuralną lub ornamentalną lub w postaci zwisającej gałki.

Charakterystyczny dla architektury gotyckiej ozdobny detal w kształcie zwiniętych liści lub pączków osadzonych na łodyżkach odchylających się na zewnątrz, umieszczanych na krawędziach szczytów, wimperg, w zwieńczeniach pinakli, portalach.

Kwadratowy lub prostokątny ogród wewnątrz murów klasztoru, otoczony krużgankiem, ze studnią, fontanną lub statuą pośrodku, zwany czasem rajskim dworem lub rajem. W dawnej Polsce mały ogród przy dworze szlacheckim.

Klasztorna sala jadalna dla zakonników.

Pomieszczenie we wschodnim skrzydle zabudowań klasztornych służące do zebrań zakonników. Miejsce zebrań starszyzny duchownej zakonu lub diecezji.

W architekturze starożytnej pozioma belka spoczywająca bezpośrednio na kolumnach, podtrzymująca belki strop.

Poziomy pas dekoracyjny rzeźbiony lub malowany, spełniający ważną rolę w plastycznym ukształtowaniu ściany. Motywy dekoracji mogą być roślinne, geometryczne , figuralna zwierzęce lub przedstawieniem postaci ludzkich. W świątyni starożytnej umiejscawiany był między architrawem a gzymsem.

Element architektoniczny w formie poziomego występu, zazwyczaj profilowanego. Chronił ściany przed ściekającą wodą deszczową.

Technika druku wklęsłego, polegająca na odbijaniu rysunku wytrawionego na płycie metalowej. Płytę pokrywa się specjalnym werniksem, potem wykonuje się rysunek tak, by odsłonić warstwę metalu. Następnie płyta zostaje poddana trawieniu w roztworze kwasu azotowego. Kolejny etap to usunięcie warstwy werniksu, podgrzanie płyty i nałożenie na nią farby drukarskiej.

Technika graficzna druku wklęsłego, zbliżona do akwaforty, polegająca na wytrawieniu na płycie metalowej płaszczyzn, nie zaś kresek; efekt plam o różnym natężeniu osiąga się dzięki regulacji czasu trawienia poszczególnych tonów.

Opracowanie lica muru kamiennego, polegające na dekoracyjnym wyprofilowaniu spoin, podkreślających układ kamieni, a także naśladowanie tego zabiegu na tynku.

Dekoracyjna obróbka kamieni na fasadzie budynku w taki sposób, by miały wygląd naturalnych ciosów kamiennych

W starożytnej Grecji budynek mieszkalny złożony z prostokątnej izby i otwartego przedsionka z wejściem na krótszym boku. Ten rodzaj budowli, znany od czasów neolitu, stał się prawdopodobnie pierwowzorem podstawowej formy greckiej świątyni.

W malarstwie postacie ludzi lub zwierzęta, a także małe scenki rodzajowe nie związane bezpośrednio z tematem obrazu, umieszczone w tle u wprowadzone dla ożywienia pejzażu lub dla uwydatnienia wielkości przedstawianych motywów.

Rozpoznaj sklepienie.

Rozpoznaj sklepienie.

Sklepienie klasztorne o bardzo małej krzywiźnie albo sklepienie przechodzące w płaski strop powyżej krótkiego odcinka krzywizny.

Stawiany w neolicie i w epoce brązu. Krąg zbudowany z ustawionych pionowo kamieni, często wokół grobowca lub miejsca kultu.

Prehistoryczna budowla megalityczna o charakterze grobowca. Składała się z głazów wkopanych pionowo w ziemię i wielkiego płaskiego bloku skalnego, który był na nich ułożony.

Technika artystyczna polegająca na pocieraniu grafitem kartki papieru lub płótna położonych na powierzchni różnych materiałów o bogatej fakturze.

Technika malarska polegająca na zeskrobywaniu szpachlą lub innym ostrym narzędziem farby naniesionej na płótno i częściowym odsłonięciu podłoża, dzięki czemu obraz zyskuje bogatszą fakturę i dodatkowe efekty kolorystyczne.

Niska, pozbawione okien ścianka wieńcząca elewację budowli, najczęściej osłaniająca dach.

Zewnętrzny widok budynku wraz ze wszystkimi elementami konstrukcji, wykończenia i wyposażenia budowlanego.

Frontowa ściana budynku, główna elewacja różniąca się od pozostałych kompozycją architektoniczną, zdobioną dekoracją architektoniczną lub malarską.

Rozpowszechniony w starożytnym Egipcie i w Grecji pomnik nagrobny w postaci płyty dostawionej do rzeźby lub zdobionej reliefem przedstawiającym zmarłego; samego lub w otoczeniu rodziny.

Ławy przeznaczone dla duchowieństwa ustawiane pod ścianami prezbiterium.

Typowy dla manieryzmu niderlandzkiego ornament płaszczyznowy, składający się z motywów imitujących źelazne okucia w kształcie listew oraz ażurowych plakiet; na listwach występują motywy naśladujące gwoździe, nity itp.

Charakterystyczny dla manieryzmu i baroku motyw dekoracyjny w postaci blaszanej taśmy, ponacinanej i wyginającej się półokrągło lub spiralnie. Występował, w połączeniu z ornamentem okuciowym, w obramieniach tarcz herbowych, kartuszach i w rzemiośle artystycznym.

Ornament ciągły w formie pasma ułożonych na przemian pałeczek i pojedynczych lub podwójnych perełek. W architekturze greckiej służył niekiedy jako element oddzielający trzon kolumny od jej głowicy.

Charakterystyczny dla architektury polskich dworów i pałaców XVI i XVII w. Czworoboczny narożnik budowli lub dobudówka, wyraźnie odcinająca się od głównego korpusu, z reguły kryta odrębnym dachem.

Typ ornamentu architektonicznego nawiązujący do kształtu roślinny śródziemnomorskiej o dużych liściach i zebranych w kłos kwiatostanach. W sztuce greckiej odgrywał dużą rolę, najczęściej występował jako dekoracja bocznych krawędzi głowicy korynckiej.

W średniowiecznej architekturze obronnej regularnie rozmieszczone "zęby" na przemian z prześwitami, stanowiące zwieńczenie murów i baszt. Były osłoną dla strzelających łuczników.

Architektoniczna obudowa ołtarza lub grobu w kształcie ażurowego baldachimu (często ze sklepieniem wewnątrz) wspartego na kolumnach, występująca już w kościołach wczesnoromańskich we Włoszech. Może to być również zamykana puszka na komunikaty stylizowane na hełmy wież.

Zamknięta przestrzeń powstała dzięki przedłużeniu nawy głównej poza transept. Orientowany na wschód i wydzielony przez podwyższenie. Niekiedy znajduje się pod nim krypta.

Najwyższa wieża zamku warownego, zbudowana najczęściej na planie kwadratu, wieloboku lub koła, służąca jako punkt obserwacyjny i do obrony, ale także jako ostatnie schronienie mieszkańców zamku w przypadku wtargnięcia nieprzyjaciela za mury.

Technika malarstwa ściennego polegająca na malowaniu na suchym tynku. Do pigmentu, podobnie jak w malarstwie sztalugowym, stosuje się spoiwa takie jak olej, kleje, żywice, woski. Malowidła wykonane tą techniką można przemalować i poprawiać, łatwo ulegają jednak uszkodzeniom.

technika malarstwa ściennego (i malowidło wykonane tą techniką), polegająca na malowaniu na mokrym tynku. Technika bardzo trwała, jednak poprawki można nanosić jedynie poprzez zeskrobywanie farby.

Kwadratowa lub prostokątna płyta między tryglifami we fryzie świątyni doryckiej. Były najczęściej zdobione dekoracją rzeźbiarską, zwykle na motywach mitologicznych.

Element fryzu doryckiego, prostokątna płyta z trzema wypukłymi i dwoma wklęsłymi pasami, występująca na przemian z metopami.

Podzielone na trzy części okno lub przezrocze. Także w romańskich lub gotyckich kościołach rząd podzielonych na trzy części arkadek albo galeria umieszczona w grubości muru i otwarta do wnętrza kościoła przegrodą z arkadek.