Sztuka etruska i Rzym

Horror vacui

tendencja przejawiająca się w tworzeniu dekoracji zapełniających całą powierzchnię obiektu, bez pozostawiania pustego tła,

Impluvium

prostokątny basen na wodę deszczową w posadzce atrium wpadającą przez compluvium. Zajmował centralne miejsce i był najważniejszym elementem architektonicznym tego pomieszczenia. Wykładano go mozaiką, marmurem. W późniejszych czasach montowano w nim fontannę

inkrustacja

technika zdobienia przedmiotów: sprzętów, mebli, dzieł artystycznych itp., polegająca na wykonywaniu wgłębień w podłożu i wklejaniu w nie odpowiednio przyciętych płytek z różnych materiałów, np. drewna, kości słoniowej, metalu, masy perłowej, kolorowych kamieni, złota

kaseton

wieloboczne, najczęściej kwadratowe, zagłębienie widoczne od spodu stropu, sklepienia lub kopuły

kolumbarium

prostopadłościenna lub niekiedy kopulasta budowla cmentarna pełniąca funkcję zbiorowego grobowca dla kilkuset zmarłych.

kolumna kompozytowa

Łączyła elementy porządku jońskiego i korynckiego. należy do wzorców porządku korynckiego.

kolumna toskańska

kolumny miały gładkie trzony, pod kolumnami wprowadzono bazy. porządek wykształcił się na terenie Italii z porządku doryckiego

kopuła

sklepienie o kształcie czaszy, półkoliste, półeliptyczne, ostrołukowe lub cebulaste, oparte na murze lub bębnie budowane nad pomieszczeniami o planie kolistym, eliptycznym albo wielobocznym za pośrednictwem pendentywów lub tromp.

łuk

inia krzywa, wzdłuż której prowadzony jest łęk. ako konstrukcyjny, podparty na końcach, służący głównie do wzmacniania ścian, oraz w sklepieniach do przenoszenia na zewnątrz ciężaru własnego jak i dźwiganego (tzw. oporowy). Jako niekonstrukcyjny, służący dekoracji ścian – formowany w tynku lub stiuku.

łuk triumfalny

budowla w kształcie monumentalnej, wolno stojącej bramy stawiana dla upamiętnienia ważnej osoby lub uczczenia ważnego wydarzenia, zwykle zwycięstwa militarnego.

Majuskuła

każda z wielkich liter alfabetu, tj. większego formatu i innego kształtu w stosunku do małej.

mauzoleum

rodzaj grobowca w formie monumentalnej, samodzielnej budowli o bogatym wystroju architektonicznym. Spotykane są również niebędące miejscem ostatniego spoczynku, symboliczne mauzolea, będące jedynie pomnikiem ku czci danej osoby.

Minuskuła

każda z małych liter alfabetu

Mozaika

dekoracja w postaci ornamentu lub obrazu, wykonana z drobnych, o różnej kolorystyce (dwu lub wielobarwne), fakturze i kształcie kamyczków, kawałków szkła lub ceramiki. Elementy są przyklejone do podłoża przez ułożenie na niezwiązanej zaprawie, wapiennej, cementowej lub żywicy pochodzenia roślinnego

odeon

starożytna budowla przeznaczona na występy muzyczne i teatralne. Podobnie jak teatry miała amfiteatralną widownię, ale przykrytą dachem ze względów akustycznych. Posiadała orchestrę dla chóru i podium dla muzyków. Odeony były mniejsze od teatrów.

okulus

okrągły bądź owalny niezamykany[1] otwór w ścianie lub szczytowej części sklepienia który przepuszcza powietrze i światło do wnętrza budowli.

orator

mówca, który opanował sztukę retoryki, potrafi przemawiać publicznie i przekonywać słuchaczy do swoich racji. mówca na zgromadzeniu, polityk, nauczyciel wymowy. Od mówcy wymagano nie tylko doskonałej wymowy, lecz także intelektu, wiedzy filozoficznej i właściwej postawy moralnej.

Patrycjusze

uprzywilejowana, wyższa warstwa społeczna, która pojawiła się w okresie królestwa i republiki w starożytnym Rzymie. Posiadali pełne prawa polityczne i wyłączność obejmowania urzędów. W ich rękach znajdowała się większość ziem. Wywodzili się z zamożnych rodzin.

perystyl

wewnętrzny dziedziniec lub ogród w starożytnych świątyniach egipskich, otoczony portykiem kolumnowym. W zamożnych domach greckich lub rzymskich (łac. peristilium) był to najczęściej ogród położony pośrodku domu i otoczony kolumnadą.

Pilastry

lokalne pogrubienie ściany w formie płaskiego filara ustawionego przy ścianie, nieznacznie występującego przed lico ściany. Pełni on zarówno funkcję konstrukcyjną, jak też dekoracyjną (rozczłonkowuje ścianę).