Pojęcia z architektury

Sklepienie nieckowe

utworzone ze sklepienia kolebkowego na wydłużonym prostokącie przez zastąpienie łuków czołowych kolebami sklepienia klasztornego

Sklepienie kolebkowo-krzyżowe

długie sklepienie kolebkowe przecięte poprzecznie odcinkami kolebek - kozuby, o strzałce równej strzałce samego sklepienia

System przyporowy

system konstrukcji umożliwiający zasklepianie dużych przestrzeni na znacznej wysokości

Łuk

element konstrukcyjny, architektoniczny, dekoracyjny zakrzywiony i wsparty na obu końcach

Fundament

element konstrukcyjny, znajdujący się poniżej podłogi najniższego pomieszczenia, przenosi ciężar budynku na grunt

Filar

pionowa podpora, najczęściej wolnostojąca o przekroju wielobocznym, wykonana z kamienia, cegły itp. o funkcji podobnej do kolumny, może mieć bazę, głowicę lub nasadnik

Sklepienie

konstrukcja budowlana wykonana z kamienia naturalnego, sztucznego bądź cegły o przekroju krzywoliniowym, służąca do przekrycia określonej przestrzeni budynku

Sklepienie klasztorne

złożone z czterech równych odcinków (koleby) dwu przecinających się sklepień kolebkowych ciężar tego sklepienia przenoszony jest na całą powierzchnię wezgłowia (na ściany)

Krążyna

pomocnicza, rozbieralna konstrukcja podpierająca, najczęściej drewniana, umożliwiająca wykonywanie sklepień, łuków itp. Górna powierzchnia odpowiada ściśle dolnej powierzchni wykonywanej konstrukcji. Krążynę podwiesza się lub stawia na rusztowaniu

Strop

zespół elementów konstrukcyjnych rozdzielających w poziomie poszczególne kondygnacje budynku lub ograniczających go od góry, które dźwigają obciążenie użytkowe, zapewniają ochronę termalną i akustyczną pomieszczeń oraz usztywniają konstrukcję budynku

Przypora

pionowy element konstrukcyjny w formie filaru przyściennego o ściętym pochyło boku zewnętrznym lub profilu uskokowym. Wzmacnia ściany budynku lub wolnostojącego muru i przenosi ciężar sklepień na grunt

Filar przyścienny

przylegający i związany ze ścianą

Wątek

układ cegieł, kamieni w murze, ścianie

Służka

cienki, pionowy element o przekroju wałka lub półwałka z kamienia lub cegły, zespolony z filarem przyściennym lub wiązkowym, przenosi na niego za pośrednictwem żeber ciężar sklepienia krzyżowo-żebrowego

Mur

pionowa konstrukcja z cegły, kamienia naturalnego, sztucznego lub mieszanego, wydzielająca i zabezpieczająca przestrzeń krytą lub otwartą

Filar wiązkowy

stanowi konstrukcyjne zespolenie ze służkami

Filar przyporowy

domurowany do ścian naw bocznych lub apsydy, podpierający za pośrednictwem zewnętrznych łuków przyporowych nawę główną, zakończony zwykle fialami

Sklepienie kolebkowe

o formie leżącej połowy walca, którego przekrój prostopadły do osi stanowi pełne półkole

Koleby

wycinki ograniczone krawędzią wewnętrzną wezgłowia i dwoma odcinkami przekątnych

Kozuby

wycinki ograniczone czołem sklepienia i dwoma odcinkami przekątnych